Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή

​

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές και είναι μια κατάσταση που μερικές φορές μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή και να επιμείνει για χρόνια. Χαρακτηρίζεται απο επίμονες, επαναλαμβανόμενες ιδέες, σκέψεις ή εικόνες (ιδεοληψίες) που ενώ το άτομο μπορεί να συνειδητοποιεί οτι είναι παράλογες, αδυνατεί να τις ελέγξει.

​

Οι σκέψεις αυτές συχνά μπορεί να προκαλούν δυσφορία ή και ντροπή στο άτομο και στην προσπάθεια να τις καταστείλει για να ανακουφιστεί (έστω και προσωρινά), μπορεί να εκτελέσει κάποια συγκεκριμένη πράξη (καταναγκασμοί) ή νοητική δράση (π.χ. προσευχή, μέτρημα, σιωπηλή επανάληψη λέξεων) που  ‘’εξουδετερώνει’’ για λίγο τη σκέψη που προκαλεί το άγχος.  Οι καταναγκασμοί λοιπόν έρχονται ως ‘λύση’ στις επίμονες αυτές σκέψεις και ενώ μειώνουν το άγχος βραχυπρόθεσμα, συντελούν μακροπρόθεσμα στη διατήρηση του προβλήματος.

​

​

                                                                  

 

 

 

 

 

 

Αν για παράδειγμα το άτομο ακουμπήσει κάποιο αντικείμενο που μπορεί να θεωρεί εστία μόλυνσης, ακόμα και εάν λογικά καταλαβαίνει ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο, μπορεί για παράδειγμα να νιώσει έντονα την ανάγκη να πλύνει τα χέρια του αρκετές φορές. Αν το εμποδίσει κάποιος, το άγχος του αυξάνεται ραγδαία εκείνη τη στιγμή, ενώ με το να πλύνει τα χέρια του, ανακουφίζει προσωρινά το άγχος και το φόβο που νιώθει. Οι πιο κοινοί ψυχαναγκασμοί είναι επαναλαμβανόμενες σκέψεις μόλυνσης (π.χ μήπως το άτομο μολυνθεί ακουμπώντας κάτι), αμφιβολίας και ελέγχου (εάν χτύπησε κάποιον σε τροχαίο, εάν έκλεισε το θερμοσίφωνα, εάν κλείδωσε την πόρτα),  της τάξης και τακτοποίησης (εάν κάποια αντικείμενα δεν είναι συμμετρικά τακτοποιημένα), της αναζήτησης διαβεβαιώσεων / καθησυχασμού, παρορμήσεις επιθετικότητας, βίας ή σεξουαλικές εικόνες/φαντασιώσεις.

 

Βασική προϋπόθεση είναι ότι οι σκέψεις αυτές είναι τόσο επίμονες ώστε προκαλούν δυσφορία στο άτομο, διαρκούν πολλή ώρα (πάνω από μία ώρα τη μέρα) και επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινή του λειτουργικότητα (εργασία, κοινωνικές δραστηριότητες, προσωπικές σχέσεις κτλ).

 

Πίσω απο τους ψυχαναγκασμούς κρύβεται το άγχος, το οποίο μετατίθεται απο την πραγματική αιτία που το προκαλεί (και που μπορεί να είναι δύσκολο για το άτομο να αντιμετωπίσει άμεσα), σε κάτι άλλο.

​

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι κάτι που θεραπεύεται και χρειάζεται να αντιμετωπιστεί με τη βοήθεια κάποιου ειδικού διότι σπανίως περνάει απο μόνη της και όσο περνάει ο καιρός μπορεί να γίνεται πιο σοβαρή.  Η βάση της αντιμετώπισης του προβλήματος με τη γνωσιακή–συμπεριφοριστική προσέγγιση βρίσκεται στην σταδιακή έκθεση σε στρεσογόνες καταστάσεις και στη συνέχεια στην παρεμπόδιση του καταναγκασμού. Με άλλα λόγια, στο να μην ενδώσει το άτομο στο άγχος που του προκαλεί η παράλογη ιδέα (για παράδειγμα, αντί να σηκωθεί να ελέγξει την πόρτα, απαγορεύει στον εαυτό του να προχωρήσει σε αυτές τις συμπεριφορές) έως ότου το άγχος υποχωρήσει.

​

Σε κάποιες περιπτώσεις η ψυχοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με κάποια φαρμακευτική αγωγή.

​