Ψυχοσωματικά Συμπτώματα

​

Σχεδόν όλες οι ασθένειες επηρεάζουν τόσο το σώμα όσο και τη ψυχή. Μια σωματική ασθένεια μπορεί να έχει αντίκτυπο ψυχολογικό, προκαλώντας στεναχώρια ή/και άγχος, ενώ μια ψυχική ασθένεια μπορεί να έχει αντίκτυπο  σωματικό, όπως η αυξομείωση βάρους στην κατάθλιψη, η παραμέληση υγιεινής, οι διατροφικές διαταραχές κτλ.  Σε κάποιες περιπτώσεις όμως οι ψυχολογικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο καθώς μπορούν να επηρεάσουν ακόμα και την αιτιολογία της ασθένειας, να επιδεινώσουν σημαντικά τα συμπτώματα και να επηρεάσουν την πορεία της. Αυτές οι ασθένειες ονομάζονται ψυχοσωματικές διαταραχές.

 

Τα σωματικά συμπτώματα λοιπόν που είναι ψυχογενούς αιτιολογίας και που δεν προκαλούνται από οργανικά ή παθολογικά αίτια ονομάζονται ψυχοσωματικά. Σε πολλές περιπτώσεις απασχολούν το άτομο για μεγάλο χρονικό διάστημα της ζωής τους με περιόδους ύφεσης και επανεμφάνισης. Αυτά περιλαμβάνουν κυρίως σωματικές ενοχλήσεις όπως είναι η ταχυκαρδία, τα τσιμπήματα στο στήθος, “φτερουγίσματα” στην καρδιά, σφίξιμο των δοντιών (ιδίως τη νύχτα), αίσθημα σφιξίματος στο στομάχι, πόνους σε κάποιο σημείο του σώματος, μυϊκούς πόνους, σπαστική κολίτιδα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, το σύνδρομο χρόνιας κοπώσεως, συχνουρία, πονοκεφάλους, ζαλάδες, απώλεια όρεξης κτλ.

​

Είναι αρκετά συχνό φαινόμενο τα σωματικά αυτά συμπτώματα να θυμίζουν ιατρικές παθήσεις. Είναι πάντα συνετό να ελέγχεται πρώτα η συμπτωματολογία ιατρικά, για να αποκλείουμε πιθανούς οργανικούς παράγοντες. Όταν όμως τα αποτελέσματα των εξετάσεων είναι καλά, οι πιθανότητες είναι πως τα συμπώματα έχουν ψυχολογικά αίτια. Η βασικότερη αιτία ψυχοσωματικών συμπτωμάτων είναι το άγχος, το οποίο όταν φτάσει σε υψηλά επίπεδα μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία του νευρικού συστήματος και να οδηγήσει στα παραπανω συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να οφείλονται σε λόγους που αναγνωρίζετε οτι σας έχουν προκαλέσει δυσφορία / άγχος το τελευταίο διάστημα ή μπορεί να έχουν προέλθει ύστερα απο χρόνια πίεση και για λόγους που δεν έχετε συνειδητά εντοπίσει ως στρεσογόνους.

​

Τα ψυχοσωματικά προβλήματα μπορεί να επηρεάσουν και τις γνωστικές λειτουργίες του ατόμου και απο αυτή την έννοια μπορεί να συνυπάρχουν με διαταραχές της μνήμης και της συγκέντρωσης.  Η αιτία και πάλι είναι το άγχος που διασπάει τη προσοχή, την αποθήκευση και την ανάκληση ερεθισμάτων και πληροφοριών.

 

Εφόσον οι εξετάσεις και οι γιατροί επιβεβαιώνουν οτι τα συμπτώματα αυτά δεν οφείλονται σε κάποια οργανική διαταραχή αλλά αποτελούν κάποια εκδήλωση του άγχους, πολλοί άνθρωποι μπορεί να έχουν την αίσθηση ότι η διάγνωση δεν έγινε σωστά ή κάποιες πληροφορίες δεν αξιολογήθηκαν ολοκληρωμένα.  Σε αυτήν την περίπτωση είναι σημαντικό το άτομο να αποφεύγει να ψάχνει πληροφορίες στο διαδίκτυο, λόγω άρνησης ή δυσπιστίας, προσπαθώντας να αποδείξει οτι πάσχει απο κάποια σωματική ασθένεια παρά τις ενδείξεις, γιατί αυτό οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο και δε βοηθάει το άτομο να ξεκινήσει να αντιμετωπίζει το άγχος του αποτελεσματικά.  Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι εξίσου υπαρκτά με τα σωματικά συμπτώματα και απαιτούν και εκείνα την ανάλογη προσοχή, αλλιώς το άτομο μπορεί να υποφέρει μακροχρόνια.

 

Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα συνήθως εκφράζουν την σωματοποιημένη εξωτερίκευση απωθημένων συναισθημάτων, ψυχολογικών συγκρούσεων και γενικώς καταπιεσμένων συμπεριφορών του ατόμου. Μπορεί να σχετίζεται με όσα θέλει να κάνει κάποιος, αλλά δεν μπορεί ή δεν πρέπει για διάφορους λόγους. Τότε έρχεται το σύμπτωμα και εξωτερικεύεται, βρίσκει τρόπο έκφρασης μέσα απο το σώμα. Με τον τρόπο αυτό ξαναβγάζει στην επιφάνεια αυτό που έχουμε παραμελήσει και κάνει φανερό το συναίσθημά μας. Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία προσφέρει βοήθεια σε αυτήν την κατεύθυνση και περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος τεχνικών για την αντιμετώπιση του άγχους. Πιο συγκεκριμένα βοηθάει το άτομο να εντοπίσει τις αιτίες πίσω απο τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, μαθαίνει να αντικαθιστά τις δυσλειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές με άλλες πιο βοηθητικές και τέλος εκπαιδεύει το άτομο στη διαχείριση του άγχους του βάσει των αναγκών του.

​